De natuur als merkhouder

Er is een tendens om de natuur rechtspersoonlijkheid te geven.

De gedachte is dat je op die manier de natuur rechten kunt geven en bij besluitvorming nadrukkelijk deze rechten kunnen worden afgewogen. Of dat, uit naam van de natuur, de rechten zelfs worden afgedwongen. In Spanje gebeurt dit al: de lagoon Mar Menor heeft rechtspersoonlijkheid gekregen. In Nederland is er een politicus die een lobby is gestart om het Limburgse heuvellandschap rechten toe te kennen.

Meer recent is het ‘Museum for the United Nations’ een initiatief gestart: vanaf nu kun je als uitvoerend artiest rechten toebedelen aan de natuur. Dit uiteraard wanneer in een nummer natuurgeluiden te horen zijn. Zo staat er bij het nummer Get Real van David Bowie “David Bowie featuring NATURE”. De opbrengsten van bijvoorbeeld Spotify en Apple Music gaan naar natuurbehoud.

Zonder meer een sympathiek initiatief. Dit gaat echter wel uit van de welwillendheid van een artiest. Als dier of natuurgebied kun je geen auteursrechthebbende zijn, weten we sinds de befaamde selfies van een aap die een fototoestel van een fotograaf had gejat.

Interessant is de vraag of het dan verschil uitmaakt of een dier of een natuurgebied rechtspersoonlijkheid heeft. In principe is het antwoord nee: in de beslissingen over de aap en het auteursrecht ging men uit van de eis dat er sprake moest zijn van scheppende menselijke arbeid. Een creatie van een mens dus.

Deze eis geldt niet in het merkenrecht. Als een dier of natuurgebied een rechtspersoon is, dan zou deze rechtspersoon dus ook een merk kunnen indienen en houder van een merkrecht kunnen zijn.

Los van de vraag of de naam van een gebied onderscheidend vermogen heeft (vaak zal er sprake zijn van een geografische naam: de Rocky Mountains of de Ardennen), doemt de vraag op: voor welke producten en diensten wordt het merk dan precies gebruikt? Immers, een merk heeft als functie producten en/of diensten te onderscheiden van producten en diensten van andere ondernemingen of personen. Ik kan me daarentegen voorstellen dat er officiële Rocky Mountains merchandise op de markt wordt gezet, ook weer vanuit de gedachte dat de opbrengsten bijdragen aan natuurbehoud. Toch zal er dan ook menselijk toezicht moeten komen wie of wat dit merk dan mag gebruiken.

Met andere woorden, je ontkomt er niet aan dat de natuur (menselijke) werknemers/vrijwilligers in dienst heeft. De natuur als werkgever is niettemin een prikkelende gedachte.

Auteur: Arnaud Bos

Bio: Arnaud is merkenadviseur en binnen Knijff verantwoordelijk voor de marketing & communicatie. Arnaud is specialist in de metaverse en de muzieksector en zijn klantenportfolio omvat veel opkomende en gerenommeerde bands. Hij houdt de laatste jurisprudentie in de EU nauwlettend in de gaten en laat je direct weten als hij opmerkelijke merkaanvragen ziet.